مقدمه

در سال­های اخیر اهمیت و نقش صنایع کوچک و متوسط در کشورهای صنعتی و حتی کشورهای درحال توسعه رو به افزایش است. با ظهور فناوری­های جدید در تولید و ارتباطات در دو دهه اخیر، تحولاتی در قابلیت­های واحد­های صنعتی، روش­های تولید و توزیع و ساختار تشکیلاتی بنگاه­ها پدید آمده که عموماًً بر اهمیت واحدهای کوچک و متوسط افزوده است. با توجه به اهمیت بنگاه­های کوچک و متوسط و نقشی که در توسعه صنعتی کشور و واکنش سریع به تغییرات و نیازهای متنوع بازار جهانی و توسعه صادرات ایفا می کنند، هماهنگی آنها با شرایط و خواسته­های بازار، از جمله به­کارگیری امکانات تجارت الکترونیکی و بازار الکترونیکی، یک ضرورت ناگزیر است (موحدی،۱۳۹۰).

حجم استفاده از فناوری اطلاعات به سرعت در حال گسترش است و این امر اهمیت این موضوع را نزد سازمان­ها بیشتر کرده است. فناوری اطلاعات به عنوان محور تشکیل جوامع اطلاعاتی، مورد توجه اکثر سازمان­ها قرار گرفته، به گونه­ای که از جایگاه خاصی در برنامه توسعه برخوردار شده است. جوامع و سازمان­ها، به شرط آنکه قادر به توسعه دانش در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات باشند، می­توانند به توسعه خود امیدوار باشند. بدین منظور جوامع و سازمان­ها در زمینه ورود به عرصه­های مختلف دیجیتال در حال برنامه­ریزی هستند و ارزیابی از آمادگی برای سنجش میزان و سطح موفقیت آنها از اهمیت ویژه برخوردار است (موحدی و یاقوتی،۱۳۸۸).

برخی سازمان­ها بدون آماده کردن پیش­نیازهای لازم، به استفاده از تجارت الکترونیکی و بازارهای الکترونیکی روی آورده­اند که باعث ایجاد مشکلات عدیده­ای برای آنها شده است. به­خصوص در مورد بنگاه­های کوچک و متوسط با توجه به بنیه مالی پایین، چنانچه در استفاده از بازارهای الکترونیکی دچار مشکل شوند، تاثیر این مشکلات بر آنها بیشتر خواهد بود. بر این اساس لازم است ابتدا میزان آمادگی بنگاه­ها برای شرکت در بازارهای الکترونیکی در ابعاد مختلف سنجیده شود و چنانچه آمادگی لازم برای استفاده از این بازارها را داشتند، به دنبال آن بروند تا از شکست آنها جلوگیری شود و در صورتی­که آمادگی لازم در برخی ابعاد وجود نداشت، به بهبود و مهیا نمودن پیش­نیازهای لازم بپردازند (یزدانی،۱۳۸۹).

بر این اساس در بخش اول برای بررسی ادبیات موضوع ابتدا گذری بر مفاهیم پایه موضوعی در حوزه تجارت الکترونیکی خواهد شد و پس از آن به­طور خاص به بررسی بازارهای الکترونیکی به عنوان یکی از زیربخش­های مهم و در حال توسعه و زیر ساخت اصلی تعاملات تجاری تحت وب تجارت الکترونیکی پرداخته می­شود. هم­چنین مدل­های مطرح موجود در حوزه اریابی آمادگی الکترونیکی مورد بررسی قرار می­گیرد. در ادامه با مروری بر شرکت­های کوچک و متوسط و مفاهیم مرتبط با آن، به بررسی شرکت­های کوچک و متوسط در صنعت فرش کشور و نقش تجارت الکترونیکی و بازارهای الکترونیکی در آن پرداخته شده و در بخش دوم، مهم­ترین پژوهش­های داخلی و خارجی انجام شده مرتبط با موضوع تحقیق را با دیدگاه انتقادی مورد بررسی قرار می­گیرد.

۲-۲٫ تجارت الکترونیکی[۱]

به­کارگیری نوآوری­های فناوری در زمینه­های تجاری تأثیرات شگرفی داشته است .به­کارگیری نوآوری­های فناوری نوعی تغییر است که بر فراگردها و اجزای نظام تجاری تأثیرگذار بوده و جهت این تاثیرات نیز معمولا مثبت است. یکی از نوآوری­های مذکور به­کارگیری ابزارهای الکترونیکی و به­ویژه اینترنت در نظام تجاری است. این نوآوری و تغییر که تجارت الکترونیکی نام دارد، مزایای متعددی برای سازمان­ها به همراه دارد، به همین دلیل بسیاری از شرکت­ها نسبت به استفاده از آن تمایل دارند (حاج کریمی و عزیزی،۱۳۸۷(.

به­کارگیری تجارت الکترونیکی اکنون یک گزینه اختیاری نیست، بلکه نوعی اجبار است و شرکت­ها ناگزیر از به­کارگیری آن هستند. اگر­چه بیشتر مبادله­های تجاری هنوز از طریق مجاری مرسوم انجام می گیرد، شمار مصرف­کنندگان و موسسه­های بازرگانی که در حال استفاده از اینترنت برای تجارت الکترونیکی هستند، رو به افزایش است. برای شناسایی عوامل موثر بر به­کارگیری تجارت الکترونیکی ابتدا باید مفهوم تجارت الکترونیکی را شناخت (seyal et.al,2004).

منظور از تجارت الکترونیکی، استفاده از اینترنت و وب برای انجام تجارت است. به­عبارت کلی­تر، تجارت الکترونیکی یعنی اینکه تبادلات تجاری را به­صورت دیجیتالی بین سازمان­ها و افراد انجام دهیم. یعنی انجام تبادلات از طریق اینترنت و وب. تجارت الکترونیکی فرایند خرید و فروش کالاها به­صورت الکترونیکی می­باشد و از تراکنش­های کسب و­کار رایانه­ای، اینترنت و دیگر فن­آوری­های شبکه­ای دیجیتالی استفاده می­کند. تجارت الکترونیکی شامل بازاریابی، پشتیبانی مشتریان، تحویل و پرداخت می­شود (Laudon,2010). تجارت الکترونیکی، خرید و فروش از طریق اینترنت است (Chaffy,2002).

OECD[2] نیز تجارت الکترونیکی را بدین صورت تعریف می کند: تجارت الکترونیکی مبادله الکترونیکی است که خرید یا فروش کالاها و خدمات بین شرکت­ها، افراد، دولت­ها و سایر بخش­های عمومی و خصوصی را شامل شده و از طریق شبکه­های کامپیوتری هدایت می­شود. یکی از محققان بیان می­دارد «تجارت الکترونیکی عبارت است از فناوری ، پردازش و عملیاتی که در زمان مبادلات تجاری به­صورت خودکار در شبکه­ها و با استفاده اطلاعات صورت می گیرد» (Hiratsu,2002).

[۱] Electronic commerce

[۲] Organization for Economic Cooperation and Development(OECD)

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید